. In Agua, een van Santiago’s meest trendy restaurants, staat voornamelijk vis op het menu. Toch wordt in dit etablissement veel vlees gegeten – niet in de laatste plaats omdat Chilenen graag rode wijn drinken. Het door mij bestelde hoofdgerecht, gegrilde struisvogelbiefstuk met gerookte geitenkaas, aardappeltaart, bieslook en rode wijnsaus, krijgt een van ’s lands allerbeste rode wijnen als begeleider, Almaviva. Deze doet denken aan een grote Bordeaux, zij het Chileens gestijld, dus met zachte, zijdeachtige tannines. Zijn kleur is intens, zijn smaak tegelijk stevig, sappig, stijlvol en complex, met elementen van toast, kruiden, rijpe bessen, zwarte vruchten (waaronder cassis), peper en een hint van drop. Almaviva’s Bordeauxachtige karakter heeft een logische verklaring: de wijn is ontstaan dankzij een joint venture tussen Chili’s grootste wijnhuis, Concha y Toro, en de vanuit Bordeaux opererende onderneming Baron Philippe de Rothschild, eigenaar van o.a. Château Mouton Rothschild.

Het idee om een Chileens-Frans fusieproduct te creëren kreeg gestalte in 1997, toen het contract werd getekend. Uit Concha y Toro’s enorme grondbezit werd een akker toegewezen in Puente Alto, even bezuiden Santiago. Deze wijngaard is volstrekt vlak, ligt binnen de vallei van Maipo, dateert uit 1978 en telt tegenwoordig 85 hectare, waarvan er ruim 60 zijn beplant. Er moest wel veel werk worden verzet, want bevloeiing en onkruidverdelgers hadden de stenige bodem verziekt en te compact gemaakt. Tot op 60 centimeter diepte werd de grond daarom los geschud, men installeerde druppelirrigatie en koos voor zowel een hogere plantdichtheid als een milieuvriendelijker bewerking. Bewust houdt men de opbrengst per hectare laag, gemiddeld op slechts op 20 à 25 hectoliter. Zelfs voor Bordeaux is dat minimaal.

De kelder waar de wijnbereiding plaatsvindt behoort tot de mooiste van Chili. Het  rechthoekige gebouwd werd voornamelijk opgetrokken uit roodbruin hout. Met zijn golvende dak wordt de nabije Anders gesymboliseerd. Binnen bevinden zich zowel roestvrijstalen gistingstanks als een imposante eerstejaars vatenkelder waarvoor de ‘grand chai’ van  Château Mouton Rothschild model heeft gestaan. Er liggen ongeveer vierhonderd Franse vaten, allemaal nieuw. In totaal blijft de Almaviva – genoemd naar de held uit het toneelstuk Le Marriage de Figaro – zestien tot achttien maanden op fust. De gebruikte druivenrassen zijn cabernet sauvignon, carmenère (oude Bordeaux-variëteit die vrijwel alleen nog in Chili groeit) en cabernet franc. Per oogst kunnen de percentages wisselen; het zijn de wijnmakers van Concha y Toro en Philippe de Rothschild samen die de uiteindelijke melange bepalen. De 2002 bijvoorbeeld werd gecomponeerd uit 67 procent cabernet sauvignon, 29 procent carmenère en 4 procent cabernet franc, maar andere jaren hadden 75 procent cabernet sauvignon. Niet alleen het niveau van Almaviva doet denken aan dat van een geklasseerd Bordeaux, ook zijn prijs. Recente versies worden aangeboden door de groothandel Hanos (www.hanos.nl) die de 2005 verkoopt voor €48,55, de 2006 voor €57,50 en de 2007 voor €58. Deze prijzen zijn exclusief btw, en je hebt een pas nodig om bij Hanos te kunnen kopen. Inclusief btw is de 2005 verkrijgbaar voor €99 op www.ah.nl/wijndomein (zie ook de banner). Voorts zijn de 1997 en 1998 voor €59,95 verkrijgbaar bij Le Vin en Direct, sales@vin-direct.nl.

 

 

.  Doordeweek in herfst en winter zet ik graag een bepaalde rode wijn op tafel. Niet alleen omdat-ie betaalbaar is, maar ook lekker. En een perfecte begeleider van stoofvlees, haché, jachtschotel, wilde eend, ganzenborst en noem maar op. Bovendien is de wijn supergezond, zie verderop het artikel over The Wine Diet. De wijn heet Saint-Mont en komt uit een klein gebied diep in het Franse zuidwesten. Op een heldere winterdag kun je vanuit het gelijknamige dorp de besneeuwde Pyreneeën zien.Mijn eerste bezoek vond plaats in 1981, het jaar waarin Côtes de Saint-Mont – zoals de herkomstbenaming toen heette – officieel werd erkend. Er heerste een feestelijke stemming, en langs de wijngaarden waren borden geplaatst om de nieuwe herkomstbenaming bekend te maken. De toen jonge erkenning betekende overigens niet dat de wijnbouw in Saint-Mont nog maar net begonnen was. Want waarschijnlijk dat in 1050 stichtten Bourgondische monniken het klooster van Saint-Mont en begonnen daarna met wijnbouw. Dat de streek zijn wettelijke erkenning kreeg, was te danken aan een drietal samenwerkende coöperaties, de groep Plaimont.Het was óók te danken aan de directeur van Plaimont, de toen 36-jarige André Dubosc. Want die had de coöperaties en hun leden in beweging getrokken. André’s overtuigingskracht deed de boeren bijvoorbeeld besluiten om te investeren in betere kelderapparatuur. En om zorgvuldiger te gaan werken in hun wijngaarden. Directeur Dubosc ging er ook toe over om tijdens de oogst alle binnengebrachte druiven streng te laten beoordelen door een commissie van de boeren zelf. Als iemands druiven kwalitatief onder de maat bleven, werd dat geafficheerd, heel duidelijk en in het openbaar. Zo’n ondermaats presterende boer werd dus te schande gezet – en reken maar dat zijn volgende oogst wél aan de normen voldeed.  Deze en andere  initiatieven hebben de groep Plaimont geen windeireen gelegd. Terwijl bijna overal in Frankrijk steen en been wordt geklaagd over terugvallende verkopen, vertonen die van Plaimont al jaren een opgaande lijn. Dat is vooral te danken aan een voorbeeldige prijsprestatie. De wijnen van Plaimont bieden gewoon véél waar voor weinig geld. Het zijn ook wijnen met karakter, want ze worden voornamelijk gemaakt van regionale, authentieke druivenrassen.

Zo is de rode Saint-Mont grotendeels afkomstig van de tannat. De naam zegt het al: tannat is een druif met veel tannine. Dus als je tannat gewoon vergist, krijg je een aanvankelijk tanninerijke, stugge wijn die naplakt op je tanden. Maar die stijl willen ze niet bij Plaimont. Daarom wordt vlak na de gisting heel precies en heel gedoseerd een klein beetje zuurstof aan de wijn toegevoegd, met als voornaamste doel de tannines van tannat wat te verzachten, wat fluweliger te maken. Voorts laat men de rode wijn enige tijd rusten op zijn gistingsbezinksel, ook weer om hem wat zachter te maken, terwijl de wijn bovendien aan volheid wint. Dit alles resulteert in een buitengewoon aantrekkelijk product. Rode Saint-Mont, jaargang 2007, biedt een elegante en toch stevige smaak met laurier en andere donkere aroma’s, met zachte fruittonen van zowel bessen als zwarte vruchtjes, terwijl ook kruiden en specerijen niet ontbreken. Dat alles krijg je dan voor minder dan vijf euro. Exact dezelfde rode Saint-Mont wordt onder verschillende merknamen verkocht door Albert Heijn (Marquis d’Authian), C1000 (Duc de Termes), Coop (Boiseraie), Deen (Boiseraie), Dirck III (Fleuron de Baradat), Jan Linders (Boiseraie), Jumbo (Boiseraie), Plus (Duc de Meynan), Poiesz (Boiseraie), Super de Boer (Marquis de Seillan) en Vomar (Boiseraie). Ook de enigszins hartige, knisperend frisse en tegelijk fruitige witte varianten van 2008 zijn zeer geslaagd. Wat eveneens geldt voor de vieve, van jamachtig rood fruit een miniem bittertje voorziene rosé. André Dubosc, de menselijke motor achter Plaimont, stelt al jaren ‘Wie onze wijnen eenmaal ontdekt heeft, komt erop terug.’ Dat heeft-ie héél goed gezien.

. In kleine hoeveelheden maakt Plaimont ook enkele rode topwijnen – Saint-Monts je bijna kunt beschouwen als superieure Madirans. Le Faîte 2006 bijvoorbeeld, een nu zachte, volle, donkertonige wijn (80 procent tannat) met wat rijp zwart fruit en goede houtaroma’s. Uitstekend bij wild. Allen die curieuze imitatie lakcapsule en dat plankje als etiket, moet dat nou? Prijs meestal €19,95. De witte La Faîte 2007 heeft trouwens ook niveau. Het is een fraaie, nog zeer frisse compositie van diverse regionale druivenrassen, deels op vat vergiste en gerijpt. Vandaar de roosteraroma’s. Verkoopadressen via www.dgswijn.nl.

 

. Waarom telt het departement Gers dubbel zoveel mensen van negentig of ouder dan het Franse gemiddelde? Volgens professor Roger Corder heeft dit te maken met de rode wijnen die men daar drinkt. ‘Een mens is zo oud als zijn bloedvaten’, stelt de Britse wetenschapper – en bepaalde typen wijn houden de vaten beter in conditie dan andere. Rode wijnen met name. Want, zoals Corder schrijft in The Wine Diet, vooral die bevatten heilzame stoffen. Diverse drankonderzoeken hebben aangetoond dat niet bier, noch whisky, pure alcohol, water of witte wijn beschermen tegen atherosclerose (vetopbouw in de bloedvaten en verharding van de slagader) maar alleen rode wijn. Dit dankzij elementen die daarin royaal aanwezig kunnen zijn, waaronder polyfenolen. Binnen deze groep, zo ontdekte de in Londen werkzame deskundige, zijn het vooral de procyanidins die, als effectieve antioxidanten, vet creërende stoffen ontwapenen en de binnenwand van bloedvaten beschermen. Een glas rode wijn geeft gemiddeld 35 à 45 milligram procyanidins, wat neerkomt op een kwart tot een derde van de dagelijks gewenste hoeveelheid. Andere, eveneens rijke bronnen voor deze stoffen zijn appel, granaatappel, veenbessen, walnoten, kaneel en bittere chocolade met minstens 70 procent cacao. Bevatten alle rode wijnen evenveel procyanidins? Dat niet. De wereld vraagt tegenwoordig vooral om soepele, fruitige wijnen die snel kunnen worden gedronken en daarom weinig tannine bevatten – terwijl procyanidins juist tannineachtig zijn. Ze belanden namelijk vooral via de druivenpitten in de wijn. Rassen met relatief veel pitten geven dus de gezondste wijnen. Bovendien helpt een relatief dikke schil, omdat ook daarin polyfenolen volop present plegen te zijn. Rond Sardijnse bergdorpen vond Roger Corder (zie foto) diverse van dit soort druifvariëteiten, allemaal regionale, die dan ook wijnen geven met hoge concentraties aan procyanidins. Een van die wijnen heet Kent’annos, wat staat voor ‘Honderd Jaar’. In Gers worden voornamelijk rode wijnen gedronken van de tannat, een druif die, zoals zijn naam al aangeeft, van nature veel tannine bevat – en daarmee een grote verschaffer is van procyanidins. In zijn laboratorium heeft de professor van alle mogelijke soorten rode wijn hun gehalte aan procyanidins gemeten, en vervolgens aan elk type één tot vijf hartjes toegekend. De enige Franse wijn die consequent de hoogste score haalde, was Madiran, een van voornamelijk tannat vervaardigde wijn uit Gers en twee aangrenzende departementen. Vijf hartjes werden tevens toegekend aan Saint-Mont, gemaakt in dezelfde regio en wettelijk zelfs meer tannat bevattend. Wie deze rode wijnen drinkt, kan volgens Roger Corder met recht roepen ‘Gezondheid!’.

 

. In Gelderland, de grootste wijnprovincie van Nederland, bevindt zich ook de grootste wijnproducent. Namelijk de Coöperatief Verenigde Achterhoekse Wijnbouwers. Bij dit bedrijf zijn twaalf leden aangesloten die gezamenlijk 22,5 hectare bewerken. Daarvan werden vorig jaar honderdduizend flessen gevuld. De oogst dit jaar is een kwart lager, vanwege agressieve wespen die in begin van de zomer de suikerrijkste druiven hebben leeggezogen.

Het idee voor een coöperatie ontstond tijdens een wijnbouwcursus die een aantal Gelderse boeren gedurende 2003 in Wageningen volgde. Ze deden dat met subsidie van de Europese Unie. Een van de initiatiefnemers – en met 4,5 hectare inmiddels veruit de grootste van de groep – was Clemens Weenink (zie foto). De belangrijkste reden voor zijn overstap naar wijn was een allergie voor ammoniak, waardoor de varkensteelt op zijn toen nog gemengde bedrijf onmogelijk werd. De stallen van Weenink (1962) hebben plaatsgemaakt voor het imposant ontvangstcentrum van Wijndomein Besselinkschans, even buiten Lievelde, langs de doorgaande weg van Doetinchem naar Enschede. Het hoofdgebouw doet zelfs denken aan een Spaanse hacienda. Bezoekers, ook groepen, kunnen er een rondleiding volgen en uiteraard proeven, desgewenst met een plankje streekkazen. Wat niet getoond kan worden, is de kelderapparatuur. Alle coöperatiewijnen worden namelijk vervaardigd in Miste, op een kwartiertje rijden. Daar staat een hal, een voormalige meelfabriek, met glimmende, roestvrijstalen gistingstanks, koelapparatuur en een hypermoderne druivenpers. Tijdens de oogst wordt daar door de leden dag en nacht gewerkt, samen met Oliver Meckler, een gerenommeerde wijnmaker uit Zuid-Afrika. Ook voor het selecteren van de juiste druivenrassen werd een consulent ingeschakeld, Markus Regnery uit Duitsland. De uitgebrachte wijnen, we hebben van 2008 negen soorten Achterhoeks Goud geproefd, komen uiteraard van jonge stokken maar hebben vaak toch een verrassende kwaliteit. De tegenwoordig landelijk verkrijgbare, uit drie variëteiten gecomponeerde Moj’s Kieken rosé smaakt fris, licht en naar zowel bessen als rode vruchtjes, de rode versie is aangenaam soepel en fruitig-plantaardig, terwijl de witte variant voorzien is van viefheid en sappig, mild fruit van witte plus citrus. Richtprijs €14,95. Van een enkele druif komt de licht gekruide, zacht frisse, prettig fruitige Johanniter. Een fles kost €18,95. En van de vatgelagerde wijnen verrast vooral de Regent op hout, die net als een Merlot donkere aroma’s, zoals van laurier, combineert met fruitige, van bessen met name, een geheel dat beheerst omlijst wordt door wat kruidig hout.

 

Nadat op deze website eerst wijnschrijvers hun favoriete wijn-spijscombinaties hebben onthuld, komen vanaf deze maand wijnimporteurs aan bod. De spits wordt afgebeten door Jurgen Honing van Dirck III slijterijen. Hij trad als assistent-filiaalmanager in dienst bij deze organisatie en klom op tot inkoper, een functie die hij nu ruim twee jaar bekleedt – met veel succes. Jurgen zelf zegt hierover het volgende. Winnen doe je samen. Het is een cliché, maar ik ben het er wel mee eens. Als je, zoals wij bij Dirck III slijterijen, voor de vijfde keer op rij wordt verkozen tot Wijnspeciaalzaak van het Jaar en tot Beste Slijterij van Nederland, dan is dat een gezamenlijke prestatie. Een prestatie bovendien om trots op te zijn. Ik heb er mijn aandeel in geleverd, ben één van de schakels die het succesverhaal van onze organisatie vormen. Sinds medio 2007 ben ik verantwoordelijk voor de invulling van het assortiment bij onze inmiddels 62 slijterijen. Een geweldige uitdaging, om nog maar eens een ander cliché te gebruiken. Maar, het is welgemeend! Ik zie het als mijn opdracht om bijzondere lekkere wijnen te selecteren. Die verkrijgbaar moeten zijn tegen de bij ons bekende lage prijzen. Want mijn missie is: een lekkere wijn moet voor iedereen te betalen zijn. De favoriete culinaire combinatie van Jurgen betreft enerzijds een rode wijn, de Doña Dominga ‘Andes Vineyard Gran Reserva’ Carmenère à 7,99, anderzijds de witte tegenhanger daarvan de Doña Dominga Sauvignon Blanc Viognier à €6,99. De rode variant is een prachtige wijn, perfect in balans. Zwart fruit zoals van bramen en kersen in de smaak. Wat vanille en kaneel (dankzij de houtopvoeding), zachte, ronde structuur. Erg lekker bij rood vlees, wild of oude kaas. De witte variant biedt sappig fruit van perzik en ananas herkenbaar aanwezig. Door de houtopvoeding is ook hierin iets vanille waarneembaar. Heerlijk bij salades, gegrild kalfsvlees, kip of kalkoen.
. Met als thema Magical Merlot Tour heb ik een proeverij gegeven voor zo’n vijftig leden van de Wijnclub Abcoude. Gezamenlijk werden acht rode Merlots geproefd, alle zorgvuldig geselecteerd. De toer ging van start met een verbazingwekkende witte Merlot. Dat was de Solivo Bianco di Merlot 2008 uit het Zwitserse Ticino (zie foto). Een vrij geurige creatie, met licht gekruid wit fruit plus citrus (perzik o.a.) in zijn sappige smaak – en niet als Merlot te herkennen. Prijs €19,95 via www.wineworld.nl. Ook de rode Solivo Merlot 2007 imponeerde. Merlot is sowieso de nummer één druif van het bij Lugano gelegen Ticino, waar bijna 85 procent van de aanplant uit deze variëteit bestaat. Als ijkpunt voor eigenlijk alle rode soorten had ik Château Trocard “Monrepos” 2005 gekozen, een 100 procent Merlot van een slechts 3 hectare tellende wijngaard. Donkerrode kleur, geurig en met in zijn elegant smaak de kenmerkende donkere aroma’s (laurier, drop, leer) en anderzijds sappig, rijp zwart fruit. In zijn soort gewoon perfect – en toch niet duur, namelijk €10,50. Ik heb deze Bordeaux Supérieur inmiddels ook bij gegrilde lamkoteletten geserveerd: een absoluut verrukkelijk combinatie. Dezelfde importeur, Léon Colaris, de indrukwekkendste wijn van de Magical Merlot Tour, namelijk de rijke, krachtige, gulle Veenwouden Merlot 2005, een kostelijke, op vat gelagerde Kaapse wijn uit Paarl (zie foto vatenkelder) die een van de proevers terecht deed denken aan een grote Pomerol, zoals Pétrus. Prijs €19,95. Van de andere Merlots, waaronder een Fronsac, een Vin de Pays d’Oc, en Australische en een Süd Tirol/Alto Adige maakte de Francis Coppola Merlot 2007 Diamond Collection uit Californië de meeste indruk. Dit dankzij zijn dimensie, zijn evenwicht, zijn lekkere fruit en zijn donkere aroma’s en zijn zachte, beheerste, kruidige houttonen. Voor €13,95 een voortreffelijke wijn – prachtig bij wild. Verkoopinfo via www.vinites.com. Overigens vond de proeverij plaats op de zolder van het plaatselijke café-restaurant De Eendracht, dat ook enkele hapjes serveerde. De Wijnclub Abcoude heeft als postadres wijnclubabcoude@hetnet.nl


. Bij het kaasplateau dat veel restaurants serveren wordt te vaak niet nagedacht over de wijn daarbij – terwijl veel gasten de kaas juist bestellen om nog te genieten van een laatste glas. Dat Port volstrekt ongeschikt is om de meeste soorten kaas te begeleiden zou inmiddels bekend moeten zijn, maar toch is dat vaak de enige wijn die men adviseert. Port kan dienen als partner voor blauwschimmel en oude harde kazen, maar daarmee houdt het echt op. Een voorbeeld hoe het helemaal niet moet, toonde De Scheperskamp in Lochem (zie ook de pagina Aanbevolen Restaurant). Op een en hetzelfde plankje bracht men een soort Emmenthaler, Franse geitenlaas, blauwschimmel en roodschimmel. Daarbij hadden eigenlijk vier soorten wijn, van elke een kleine hoeveelheid, aanboden moeten worden. Respectievelijk een stevige witte wijn, Chardonnay bijvoorbeeld dan wel Pinot Noir, een Sauvignon Blanc, een Port of rijpe Rivesaltes en een Gewurztraminer. Maar die mogelijkheid bestond niet. Wikkend en wegend hebben we uiteindelijk een glas van de laatste wijn laten komen, de Laus 2007 uit Somontano, maar dat was niet meer dan een compromis – terwijl we zo graag iets op maat hadden gedronken. Wanneer komt bij de kaasproeverij eindelijk ook een wijnproeverij?

 

. De wijnkaart moet anders. Via twee onderzoeken, in Engeland en Nederland, werd gepeild wat wijndrinkers vinden van wijnkaarten. De resultaten tonen aan dat de traditionele opzet van die kaarten – een droge opsomming van namen, jaren en prijzen – weinig wordt gewaardeerd. Het Britse rapport, geïnitieerd door het kaasmerk Castello, schrijft dat ‘miljoenen mensen lijden aan het op-een-na-goedkoopste wijnsyndroom’ om enerzijds hun gebrek aan wijnkennis te verhullen en anderzijds niet vrekkig te willen lijken. Een op de vier restaurantbezoekers zegt van deze tactiek gebruik te maken. Voorts stelt een meerderheid van de Engelse ondervraagden dat ze het kiezen de kaart als stressful ervaren. Een op drie meent meer van wijn te weten dan de bediening. Ruim de helft daarentegen durft de ober niet om raad te vragen, uit angst een te dure wijn opgedrongen te krijgen – die dan toch besteld moet worden om gezichtsverlies te voorkomen.
Het Nederlandse onderzoek, uitgevoerd in opdracht van het immer actieve Productschap Wijn, geeft juist aan dat de aanbeveling van de ober als belangrijkste leidraad wordt beschouwd. Van degenen die tijdens een restaurantmaaltijd wijn drinken (negen van de tien ondervraagden uit een bestand van volwassenen die minstens eens per twee weken wijn gebruiken) volgt 44 procent het advies van de bediening. De twee andere belangrijkste keuzecriteria, met elk zo’n 15 procent, zijn het druivenras en de prijs.
Mede gezien deze feiten is het geen wonder dat veel Nederlandse restaurantgasten nogal wat kritiek hebben op Nederlandse wijnkaarten. Een meerderheid, 60 procent, geeft aan de kaartprijzen te hoog te vinden. De meeste gasten, 55 procent, zouden ook graag wijnsuggesties op de menukaart zien. En 41 procent wil meer wijnen per glas kunnen bestellen. Sowieso laat bijna 80 procent vrijwel altijd een huiswijn komen – reden waarom twee derde van de gasten de wijnkaart niet eens wil bekijken.

 

 

*

Disclaimer. Alle afgebeelde foto’s op deze website zijn afkomstig van de auteur zelf of werden rechtenvrij c.q. met toestemming verkregen van wijnproducenten, wijnorganisaties, wijnhandelaren, promotiebureaus, streek- en landenorganisaties, toeristenbureaus en andere betrokkenen.