Wijnman ‘in hart en nieren’ Bas van Putten is van oorsprong ingenieur en doctorandus bedrijfskunde. Zijn carrière startte dus ook in het bank- en verzekeringswezen. Na een jaar of vijftien echter begon de liefde voor wijn zo te kriebelen dat een overstap naar die wereld 
onvermijdelijk werd. Bas werkte bij diverse bedrijven, en werd uiteindelijk hoofd wijnafdeling bij de groothandel Hanos. Met de recentste overstap van deze register vinoloog werd een lang gekoesterde wens ingewilligd: werken bij een internationaal wijnconcern. Anderhalf jaar geleden trad hij als Senior Sales Manager Ontrade NL in dienst bij de grootste Franse wijnproducent/exporteur, Les Grands Chais de France (Groupe GCF). Dit is een internationaal opererend familiebedrijf met meer dan tweeduizend werknemers en actief in tientallen landen. Bas is verantwoordelijk voor de Nederlandse importeurs, drankengroothandels en de horecagroothandel. Voorts bedienen drie collega’s de wijnspeciaalzaken en het supermarktkanaal. Naar eigen zeggen heeft Bas van Putten zijn droombaan gevonden ‘bij het mooiste wijn- en gedistilleerdbedrijf ter wereld’. Een onderneming die eigendommen heeft in heel Frankrijk, zoals het 
iconische Domaine de La Baume in de Languedoc. ‘De wijnen van La Baume worden zeer succesvol door heel Nederland in de vakhandel verkocht, zie www.labaume.nl/verkooppunten.’ Voor zijn werk zit Bas vaak in het buitenland en eet dus zeer regelmatig buiten de deur. Zijn favoriete wijn-spijs combinatie zoekt hij echter laagdrempelig en dichter bij huis. In Groningen lunch ik graag, als het even kan op het terras, met een Vietnamese salade van glasnoedels met kip, mango, rode peper, koriander en een nuoc mam vinaigrette, met daarbij een pittig tom kha kai soepje van kokos met kippendij, galangal, gemberwortel, paksoi en taugé – en daarbij een mooi glas Viognier. De combinatie van het pittige in de gerechten en de zwoele toon van abrikoos in de Viognier is een echt hemelse!
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
genieten van
ALLES in ALICANTE
. Met achter ons het prachtige witte Casa Carbonell dat anno 1925 gebouwd werd door lokale textielbaron
(en dat doet denken aan het Negresco van Nice), en voor ons de door palmen omzoomde Esplanada de España waarvan het driekleurige plaveisel bestaat uit golvende lijnen van 6,6 miljoen marmeren tegels, is het zowel genieten van de lentezon als van een mooie Cava, de Juvé y Camps Reserva Familia 2013 met bijpassende lunchhapjes. De stad is Alicante, en wij zitten bij de haven op het terras van La Taberna del Gourmet waar de wijncollectie imposant is en behalve vers zeefruit tevens zachte hamkroketjes, heerlijke ham en een 
smakelijke ‘Russische’ salade voor uiterst redelijk prijzen worden geserveerd. De oorsprong van Alicante gaat een paar duizend jaar terug. Eerst Grieken, later Romeinen, daarna Arabieren (die de plaats Lakant doopten) vestigden zich hier, en tot de naties die er om streden behoorden Engeland en Frankrijk. Vooral het op een 166 meter hoge heuvel tronende, van oorsprong Moorse, 9e eeuwse Castillo de Santa Bárbara werd zwaar bevochten. 
Geen wonder, het domineert de stad, de haven en zijn wijde omgeving. De resten van dit fort kunnen worden bezocht, wat zo’n vierhonderdduizend mensen jaarlijks doen – terecht, want een bezoek aan Alicante is niet compleet zonder een bezoek aan deze versterking, de grootste renaissanceburcht langs de Middellandse Zee. 
Het complex is behalve te voet en per auto ook te bereiken met een snelle lift (entree aan de strandkant). Eenmaal boven word je voortdurend getrakteerd op vergezichten, terwijl zich op de verschillende bouwlagen grote en kleine zalen bevinden, een martelkelder (‘via 28 treden belandde men in de hel’), primitieve openluchttoiletten, ruime terrassen (met cafetaria’s en een restaurant) en tentoonstellingsruimten. Een van de aardigste exposities is die over de 
historie van keramiekkunst, hoewel de gang met 19e-eeuwse foto’s van Alicante eveneens aantrekkelijk is, net als de ruimte met Romeinse en andere archeologische vondsten. I
n de dikke buitenmuren zijn gaten van scheepskanonkogels te zien, en wie een rondleiding heeft geboekt, krijgt te horen over de enorme mijnexplosie die door aanvallers onder het kasteel werd aangericht, en dat deels verwoestte, samen met vierhonderd nabije panden. Vrediger zijn de beelden in de film Asterix en de Olympische Spelen waarvan enkele scènes in het kasteel werden opgenomen. Terug op de begane grond is het niet ver lopen naar de sfeervolle wijk San Roque die deel uitmaakt van het oorspronkelijke stadshart. Niet alleen de grote explosie richtte daar ravage aan, maar heel Alicante werd tijdens de Spaanse Burgeroorlog 
wreed gebombardeerd door Duitse en Italiaanse piloten waardoor veel nog resterende oude gebouwen verloren gingen. De bombardementen waren zo frequent en zo hevig dat geen Spaanse stad meer schuilkelders kreeg dan Alicante. En later de talrijke flatgebouwen die het stadsbeeld domineren. Wel gespaard bleef de oudste, aan een plein in San Roque gesitueerde kerk, de gotische basiliek Santa María. Deze verrees op de fundamenten van een moskee. Het altaar pronkt in een vijfhoekige ruimte met vier, door vergulde gigalijsten 
omgeven schilderijen en een door glanzend goud gedecoreerde nis met Madonna en kind. Het imposante orgel, hoog tegen een muur, is Valenciaans en dateert uit 1653. Kleine muurbordjes geven aan dat bij deze basiliek een pelgrimsroute naar Santiago de Compostella begint. Schuin naast het gebouw staat het Museo de Arte Contemporano (MACA) dat o.m. werken exposeert van de architect-kunstenaar die het ontwierp, Eusebio Sempere. Totaal contrasterend met alle abstracte kunst is die in het nabije Museo Belles Artes Gravina (MUBAG). Beide musea worden besproken in de rubriek ‘Galerie & Musea’. Wandelend via smalle, soms licht hellende straten kan de kathedraal San Nicolás de Bari worden bereikt die twee koepels heeft waarvan de hoogste, lichtblauw van buiten, 45 meter meet. 
Het monumentale renaissancegebouw is ruim en sober tegelijk, met verbazend kleine vensters. Het bekijken waard zijn het altaarstuk, de zijkapel links van de entree en de 15e-eeuwse kloostergang (foto) met zijn fraaie tegeltableau. Tijdens ons verblijf in Alicante hadden wij het voorrecht om twee ochtenden rondgeleid te worden door een excellente, Engels sprekende gids, Felipe Lozano van www.tramuntanaaventura.es, die ons ook minder bekende bezienswaardigheden deed ontdekken. Zoals Les Monges Palace, een in het oude centrum gesitueerd hotel waar kunstwerken hangen van allerlei schilders, waar zelfs de balie (detailfoto) 
een kunstwerk is, waar de kamers kunstzinnig werden ingericht (nummer 300 met een los staand bad dat uit één stuk marmer werd gehouwen) en waar je op het panoramische dakterras ontspannen kunt loungen. Eigenaar Pablo Picazzo vertelde dat hij veel kunst aantrof bij de overname ‘maar ook zelf koop ik graag kunst’. Ons eigen hotel, NH Rambla de Alicante, beviel overigens zeer goed, vanwege de centrale ligging, het comfort en de zeer rustige kamer. In het historische centrum werden wij door onze gids 
eveneens gebracht naar Cuquet de llum, een winkeltje dat allerlei lekkernijen uit de provincie Alicante verkoopt, inclusief regionale rijst, kazen (de meeste van geitenmelk), ambachtelijke bieren en distillaten, waaronder Crema de Arroz ofwel rijstlikeur. Het brood komt van een bekroonde, artisanale panadería in dezelfde wijk (de Carrer de Toledo) en je kunt er een kop koffie gebruiken. Het zaakje ligt naast het stadhuis, de ayuntamiento, die gevestigd is in een barok paleis (dat momenteel een verbouwing ondergaat). ’s Ochtends kan dit worden bezocht, met name voor het bekijken van de blauwe salon die men anno 1858 weelderig inrichtte voor koningin Isabella II. Al sinds mensenheugenis wordt in Alicante en zijn kasteel, dat over enorme 
bassins beschikt, de waterhuishouding knap geregeld. Hoe dat vroeger gebeurde, valt te zien in het – net als de meeste andere musea gratis toegankelijke – Museo de Aguas de Alicante dat gevestigd is aan de voet van de kasteelberg. Regionale wijninformatie kan worden verkregen op de het hoofdkantoor van Vinos de Alicante (Calle Monjas 6). Deze door Eladio Martín Aniorte geleide organisatie zet zich in om de – sterk verbeterde – streekwijnen meer bekendheid te geven. De kwaliteitsstijging is zo spectaculair dat Eladio spreekt over ‘een wedergeboorte’. Het gebied van herkomst telt 39 bodegas die samen druiven van zo’n 10.000 hectare verwerken. Een van de producenten is Bruno Prats, ooit eigenaar van het roemruchte Château Cos d’Estournel in Bordeaux. Blauwe m
onastrell vertegenwoordigt twee derde van de aanplant, muskaat (type Alexandría) is een goede tweede. Vroeger bereidde men er alleen zoete wijnen van, tegenwoordig tevens droge (vaak in melanges met andere rassen, zoals sauvignon blanc) en mousserende. Een specialiteit die bleef, is de lang gerijpte Fondillon die vanwege zijn kracht en karakter vooral geschikt lijkt als digestief. Mocht het luisteren naar wijn dorst hebben opgewekt, dan kan die overal in het stadshart lekker worden gelest in cafés, bars, brasserieën en restaurants, op pleintjes en langs straten, bijvoorbeeld de toeristische Calle Mayor. Hetzelfde geldt voor het iets recentere stadsdeel, aan gene zijde van de vrij brede La Ramb
la (voluit Rambla de Méndez Núñez), waar een wirwar van straten alle mogelijk eet- en drinklokalen telt. Een aanzienlijk aantal bevindt zich in het begin van de Calle San Francisco die verderop een winkelwandelstraat wordt waar voor kleine kinderen kleurrijke, grote paddenstoelen en hinkelvelden werden geplaatst. Vrijwel alleen restaurants, met ook de designachtige wijnbar Syrah, bezetten de Castaños die uitkomt bij het Teatro Principal (rechts). Dit neoclassicistische gebouw werd anno 1847 ingewijd en heeft een gevel met bordes en zes hoge zuilen. Om de hoek van het theater en via de enkele mooie panden bezittende Avenida Constitución is het slechts een paar minuten lopen naar de Mercado Central, een ruime, twee verdiepingen tellende markthal wa
ar alle mogelijke waren worden aangeboden, waaronder veel verse vis, gamba’s en dergelijke. Om de daar ontstane, onvermijdelijke trek te stillen, voor onze rechtstreekse KLM vlucht terug, liepen wij richting haven over La Rambla, naar het romantische Portal de Elche. Naast dit groene, schaduwrijke, 19e-eeuwse parkje met zijn bijzondere bomen en historische cafékiosk is Borgognesse gevestigd, een fameuze ijssalon (‘het beste ijs ter wereld’), tevens brasserie met trottoirterras. Wij smulden er van een rechthoekig gevouwen, dunne crêpe gevuld met Ibérico ham, jonge Manchego en wat groene sla – en hieven een glas Cava Codorníu op alles dat Alicante had geboden.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
VINOSTALGIE (60)
Ooit was Aix-en-Provence bekender vanwege de schilder Paul Cézanne en om zijn water – met name het warme water uit een fontein langs de destijds stille, doch nu drukke Cours de Mirambeau – maar tegenwoordig wordt deze gezellige stad meestal ook met wijn geassocieerd. Een succesvolle rosé uit de wijnstreek Coteaux d’Aix-en-Provence draagt zelfs de naam AIX. Het waterige imago van Aix-en-Provence veranderde in dat van wijn.
DE MAGIËR VAN MOUTON (1)
Het was op verzoek van Avenue dat ik baron Philippe de Rothschild bezocht, de meest besproken wijnmaker van zijn tijd, in diens Parijse residentie, voor een uitvoerig, onthullend en openhartig interview – dat zowaar bewaard is gebleven. Het eerste deel wordt deze maand gepubliceerd, delen twee en drie volgen in respectievelijk mei en juni. Alle actuele feiten in de tekst zijn die van 1982, het jaar waarin het gesprek plaatsvond.
Kamerjas en sandalen
Gelijk een magiër heeft hij de wereld keer op keer versteld doen staan. Met vaak revolutionaire zaken. Hij vond de kasteelbotteling uit, hij liet fameuze kunstenaars zijn etiketten ontwerpen, hij creëerde een supersuccesvolle merkwijn, hij bouwde z’n eigen wijnmuseum, en hij was de enige die ooit de vastgeroeste Bordeaux-classificatie wist te wijzigen – ten eigen bate: baron Philippe de Rothschild (13 april 1902 – 20 januari 1988). 
En passant leidde hij nog een theater, maakte hij twee films en publiceerde hij gedichten. De nu tachtigjarige baron geeft slechts hoogst zelden interviews, maar na maanden van voorbereiding kon dan toch een afspraak namens Avenue worden gemaakt. Het huis van de baron staat in een kleine, stille Parijse straat. Op de eerste verdieping word ik begroet door een grote labrador, min of meer luisterend naar de naam Rajah. Het is de hond van de baron. Het gesprek zal plaatsvinden in een kleine, oosters gedecoreerde salon die uitkijkt op een groene tuin met vijver. Door een zijdeur verschijnt baron Philippe de Rothschild. Voor zijn leeftijd nog zeer fit ogend. Lange, wat warrige bakkebaarden, een kalend hoofd. En gekleed in een zwartzijden kamerjas met witte sjaal. Sandalen aan de blote voeten. De meest onconventioneel geklede eigenaar van een grand cru die ik ooit heb gezien.
Nog middeleeuws
Op 22 oktober van dit jaar is het exact zestig jaar geleden dat baron Philippe de Rothschild op Château Mouton-Rothschild arriveerde om dit te gaan beheren. Het Château Mouton van toen valt niet te vergelijken met het Château Mouton van nu. Of zoals baron Philippe in zijn autobiografie Vivre la Vigne schrijft: ‘Het waren nog de Middeleeuwen. Niet het minste comfort. Net als in grootm
oeders tijd de lamp op petroleum, het vuur van de schouw, het water uit de put.’ Ook vertelt hij dat het château verborgen lag in het gehucht Le Pouyalet, niet ver van Pauillac. Terwijl in hetzelfde wijndistrict – de Médoc, benoorden de stad Bordeaux – tal van andere wijnen geboren werden op een waar kasteel, was de bakermat van Mouton-Rothschild een rommelige verzameling slecht onderhouden gebouwen. Pas na de Tweede Wereldoorlog kwam er een fatsoenlijke entree: een oprijlaan van een kleine kilometer lengte, aangelegd door honderd Duitse krijgsgevangenen. Het was een minieme compensatie voor de vernielingen die tijdens de oorlog op Château Mouton werden aangericht. Baron Philippe spreekt over ‘de allee van de revanche’.
De eerste kasteelbotteling
De slechte staat waarin Château Mouton-Rothschild anno 1922 verkeerde, had te maken met het feit dat geen enkele eigenaar zich voor dit domein had geïnteresseerd. Het was de welgestelde baron Nathaniel de Rothschild die het wijngoed in 1853 op een veiling kocht. Prijs in francs van toen: 1.125.000. De wijngaard telde 35 hectare, de helft van de huidige omvang. Baron Nathaniel heeft Château Mouton nooit bezocht. De aankoop was vooral bedoeld om zijn eigen wijn – de best mogelijke – te schenken aan zijn gasten in Londen of Parijs. De oudste zoon van baron Nathaniel de Rothschild en diens enige zoon, respectievelijk baron J
ames Nathan en baron Henri, interesseerden zich nog minder voor Château Mouton. Baron Henri de Rothschilds jongste zoon baron Philippe echter wel. Diens eerste kennismaking met Château Mouton-Rothschild was in 1918. Bij herhaling vroeg hij daarna zijn vader – die zelf nooit wijn dronk – de bestaande situatie te mogen veranderen. Die volmacht kwam in 1922. Twee jaar later lanceerde baron Philippe de Rothschild zijn eerste revolutionaire idee: de kasteelbotteling. In principe werd toen alle Bordeaux-wijn op vat verscheept. Dat zinde de jonge baron niet. Hij wilde de kwaliteit van zijn wijn tot het laatst beschermen. Bovendien wilde hij hem onder eigen naam met eigen etiket verkopen. Hoewel Mouton-Rothschild in de Bordeaux-classificatie van 1855 niet bij de premiers grands crus classés stond maar bij de deuxièmes, heeft baron Philippe voldoende zelfvertrouwen om de vier ‘eerste’ crus te vragen of ook zij voor zijn idee voelen. De eigenaars van Margaux, Latour en Haut-Brion gaan snel akkoord. De Rothschilds van Lafite-Rothschild weigeren aanvankelijk, maar gaan toch overstag. Later voegt zich ook het Sauternes-domein d’Yquem nog toe. De zes châteaux sluiten zelfs een verbond: l’Association des Premiers Crus. Dit functioneert van 1924 tot 1939, geleid door baron Philippe de Rothschild.
Theater en film
In dezelfde periode wordt op Château Mouton veel verbeterd. In 1927 bijvoorbeeld komt de grand chai gereed – een bovengrondse vatenkelder van indrukwekkende dimensies, ontworpen door dezelfde man die eerder voor baron Philippe het Parijse the
ater Pigalle vervaardigde. Tussen 1924 en 1928 wordt dit theater door baron Philippe de Rothschild geleid: ‘Het was mijn ware leerschool. Pigalle heeft me alles geleerd over alle kunstvormen.’ (Dit theater bestaat niet meer; het is nu een garage, HD.) En het lukt baron Philippe, ondanks zijn steeds meer tijd vragende wijndomein, een film te produceren. Direct na de Pigalle-periode verzorgt hij de verfilming van Vicki Baums Hell im Frausensee (1927), een van Frankrijks eerste grote geluidsfilms: deze Lac aux Dames (1934) gaat met succes de hele wereld over. Een tweede film flopt echter volledig, waarna Philippe de Rothschild een streep onder zijn carrière in de kunstwereld zet, hoewel kunst nog wel nauw verbonden zou blijven met Château Mouton-Rothschild en de baron zelf een verdienstelijke dichter was.
(Deel twee volgt komende maand.)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ook in Zweden vindt tegenwoordig wijnbouw plaats. Het domein Ästad Vingard bijvoorbeeld ligt in het zuidelijke Tvaaker, waar het ‘s winters dankzij de invloed van de zee niet zo ijzig koud wordt. De wijngaard werd 2011 aangelegd met vroeg rijpende solarisdruiven. Over de oogst 2015 berichtte wijnmaker Claes Bartoldson dat hij slechts 760 kg druiven binnenhaalde van matige rijpheid. Reden waarom hij er een mousserende wijn heeft gemaakt. Aldus de toelichting van de grote verzamelaar Bert Wentzel, bertwentzel@hetnet.nl, die dit label selecteerde uit zijn omvangrijke collectie.
Disclaimer. Alle afgebeelde foto’s op deze website zijn afkomstig van de auteur zelf of werden rechtenvrij c.q. met toestemming verkregen van wijnproducenten, wijnorganisaties, wijnhandelaren, promotiebureaus, streek- en landenorganisaties, toeristenbureaus en andere betrokkenen.
